Sąd
We współczesnych demokratycznych systemach prawnych jest niezawisłym organem państwowym, powołanym do stosowania prawa w zakresie rozstrzygania sporów między podmiotami pozostającymi w sporze a także decydowania o przysługujących uprawnieniach oraz dokonywania innych czynności określonych w ustawach lub umowach międzynarodowych. Wyposażony jest w atrybut niezawisłości (nie podlega innym organom władzy) i funkcjonuje w szczególnej, procesowej formie.
Postępowanie sądowe, proces sądowy – zbiorcza nazwa dla postępowań odbywających się przed niezawisłymi i niezależnymi organami – sądami, w odróżnieniu od postępowań odbywających się przed innymi organami, np. postępowanie administracyjne przed zawisłymi organami administracji publicznej, a także faz pozasądowych szerszego postępowania, np. postępowanie przygotowawcze w procesie karnym.
Wyróżnić można następujące rodzaje postępowań sądowych:
- postępowanie cywilne
- postępowanie karne
- postępowanie administracyjnosądowe
- Szczególnymi postępowaniami sądowymi lub quasi-sądowymi są postępowania:
polubowne przed sądem arbitrażowym
przed kolegium do spraw wykroczeń (1990-2001)
przed Trybunałem Konstytucyjnym
przed Trybunałem Stanu
dyscyplinarne przed sądami dyscyplinarnymi samorządów zawodowych
Według kanonu 1400 Kodeksu prawa kanonicznego Kościoła rzymskokatolickiego przedmiotem postępowania sądowego jest dochodzenie lub obrona uprawnień osób, albo stwierdzenie faktów prawnych, albo wymierzenie bądź deklaracja kary za przestępstwo (spory spowodowane aktem władzy administracyjnej podlegają kompetencji podmiotu przełożonego lub trybunału administracyjnego).
Prawo
Prawo, jak i poszczególne normy oraz instytucje prawne wywołują, poprzez swoje istnienie i działanie określone skutki, a więc realizują pewne funkcje wobec swojego otoczenia. Otoczeniem tym jest społeczeństwo i jednostki, które je tworzą. Mówi się w związku z tym o społecznych funkcjach prawa. W nauce nie utrwalił się dotychczas jednolity pogląd na temat typologii funkcji prawa, stąd w literaturze prawniczej znajdziemy rozmaite kryteria podziału.
Społeczna funkcja prawa
Funkcja społeczna prawa to przede wszystkim to, jakie skutki społeczne wywołuje w danej społeczności fakt ustanowienia i stosowania prawa o danej treści. Uwzględnia się zazwyczaj skutki społeczne odpowiednio doniosłe lub trwałe, a nie jakieś błahe konsekwencje obowiązywania prawa o takiej treści. Funkcje prawa to następujące ze względu na normy prawne zmiany zachowania podmiotów społecznych i związane z tym skutki faktyczne. W pewnych przypadkach funkcje prawa to bezpośrednie skutki danego unormowania prawnego występujące w stosunkowo krótkim czasie, w innych natomiast, nie zwracając większej uwagi na skutki natychmiastowe i bezpośrednie, ważne jest co dane unormowanie powoduje w rozległej perspektywie spraw społecznych.
Funkcje prawa
Funkcje prawa można rozpatrywać z bardzo różnych punktów widzenia, w szczególności biorąc pod uwagę:
- kierunek oddziaływania - funkcja stabilizująca i dynamizująca
- rodzaj oddziaływania - funkcja ochronna i organizacyjna
- sposób oddziaływania - funkcja represyjna i funkcja wychowawcza
-Eugeniusz Kiersnowski
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz